قرارداد شراکت اجاره مغازه یکی از اصلی‌ترین اسناد برای آغاز همکاری بین شرکا است که اگر این قرارداد با دقت و جزئیات تنظیم نشود، زمینه اختلاف و مشکلات حقوقی فراوانی فراهم خواهد شد. لذا در این مقاله به صورت جامع و کامل نکات و نمونه قرارداد کاربردی آن را بررسی می کنیم.

 

۱. مفهوم شراکت در اجاره مغازه و تفاوت آن با اجاره عادی

شراکت در اجاره مغازه یکی از روش‌های رایج برای شروع یک کسب‌وکار با سرمایه کمتر است. بسیاری از افراد برای کاهش هزینه‌های اولیه و تقسیم مسئولیت‌ها، ترجیح می‌دهند به جای اجاره‌کردن یک مغازه به صورت انفرادی، با یک یا چند نفر دیگر شریک شوند.

در این حالت، به جای اینکه یک نفر تمام مبلغ اجاره و هزینه‌های جانبی را پرداخت کند، چند نفر با هم این بار مالی را تقسیم کرده و هر کدام متناسب با سهم خود در مغازه شریک می‌شوند.

تفاوت اصلی شراکت در اجاره با اجاره عادی این است که در اجاره عادی، یک نفر مستأجر شناخته می‌شود و تمام تعهدات قراردادی و مالی بر عهده اوست.

اما در شراکت اجاره، چند نفر با هم متعهد به پرداخت اجاره‌بها، نگهداری از ملک و فعالیت تجاری در آن مکان هستند.

همین موضوع باعث می‌شود قرارداد شراکت اهمیت بسیار زیادی پیدا کند؛ زیرا اگر این توافق به‌صورت دقیق و شفاف تنظیم نشود، ممکن است بین شرکا اختلاف‌های جدی ایجاد گردد.

یکی دیگر از تفاوت‌های مهم، موضوع تقسیم سود و زیان است. در اجاره عادی، مستأجر به‌تنهایی مالک منافع کسب‌وکار محسوب می‌شود.

ولی در شراکت، سود حاصل از فعالیت تجاری مغازه باید براساس قرارداد و میزان سهم هر شریک تقسیم گردد. از طرف دیگر، هزینه‌ها و زیان‌های احتمالی نیز به همان نسبت بین شرکا تقسیم می‌شود.

بنابراین، شراکت در اجاره مغازه از نظر حقوقی و عملی تفاوت‌های جدی با اجاره سنتی دارد و نیازمند آگاهی و دقت بیشتری در تنظیم قرارداد است. این موضوع اگر به درستی مدیریت شود، می‌تواند راهکاری مفید برای شروع یک فعالیت اقتصادی مشترک باشد.

 تنظیم قرارداد تخصصی در کمترین زمان

 

۲. نکات مهم در قرارداد شراکت اجاره مغازه

قرارداد شراکت اجاره مغازه یکی از اصلی‌ترین اسناد برای آغاز همکاری بین شرکا است. اگر این قرارداد با دقت و جزئیات تنظیم نشود، زمینه اختلاف و مشکلات حقوقی فراوانی فراهم خواهد شد.

اولین نکته در چنین قراردادی تعیین دقیق طرفین است؛ یعنی باید مشخص شود چه کسانی به عنوان شریک و چه کسی به عنوان موجر (صاحب‌ملک) حضور دارند. همچنین میزان سهم هر شریک در پرداخت اجاره‌بها و هزینه‌های جانبی باید به‌طور واضح درج شود.

یکی دیگر از بخش‌های مهم قرارداد، تعیین مدت‌زمان اجاره و شراکت است. اگر این زمان به‌طور دقیق قید نشود، ممکن است در زمان تخلیه یا تمدید قرارداد مشکلاتی ایجاد شود.

علاوه بر این، باید موضوع فعالیت مغازه و نحوه استفاده از آن به‌طور شفاف ذکر گردد. برای مثال، اگر مغازه برای فروش پوشاک اجاره شده است، تغییر کاربری آن به صنف دیگر باید با توافق تمام شرکا انجام شود.

 

مطالعه سایر مقالات

در قرارداد شراکت، ذکر مسئولیت‌های هر شریک نیز اهمیت بالایی دارد. باید روشن شود چه کسی مسئول مدیریت روزانه، چه کسی مسئول حسابداری و چه کسی مسئول ارتباط با موجر خواهد بود. همین موضوع باعث می‌شود از اختلافات احتمالی در آینده جلوگیری گردد.

بندهای مربوط به فسخ قرارداد و شرایط خروج یکی از شرکا هم باید حتماً نوشته شود. بسیاری از اختلافات زمانی شکل می‌گیرد که یکی از شرکا قصد جدایی دارد ولی شرایط مشخصی برای این کار در قرارداد وجود ندارد. در نهایت، امضای تمامی شرکا و شاهدان بر قرارداد، اعتبار آن را تضمین می‌کند.

به‌طور خلاصه، قرارداد شراکت اجاره مغازه باید با دقتی بالا، شفافیت کامل و با کمک یک مشاور حقوقی تنظیم گردد تا آینده همکاری امن و مطمئن باشد.

۳. تقسیم سود و زیان در شراکت اجاره مغازه

یکی از حساس‌ترین موضوعات در شراکت اجاره مغازه، نحوه تقسیم سود و زیان است. اگر این بخش به‌صورت دقیق مشخص نشود، حتی بهترین روابط دوستانه هم ممکن است به اختلاف و دعوا تبدیل شود. اصولاً تقسیم سود و زیان باید بر اساس میزان سرمایه‌گذاری و سهم هر شریک در قرارداد تعیین گردد.

برای مثال، اگر یکی از شرکا ۶۰ درصد هزینه اجاره و سرمایه اولیه را پرداخت کرده باشد، طبیعتاً باید ۶۰ درصد از سود نیز به او تعلق گیرد. همین قاعده در مورد زیان نیز صدق می‌کند. یعنی اگر کسب‌وکار دچار ضرر شد، هر شریک متناسب با سهم خود در جبران خسارت شریک خواهد بود.

گاهی اوقات شرکا علاوه بر سرمایه مالی، نیروی کار و مدیریت نیز به شراکت می‌آورند. در چنین شرایطی باید ارزش کار و تلاش هر فرد نیز در قرارداد ذکر شود. به عنوان نمونه، اگر یکی از شرکا مدیریت مغازه و جذب مشتری را برعهده دارد، می‌توان سهمی بیشتر از سود برای او در نظر گرفت.

از سوی دیگر، بسیار مهم است که حساب و کتاب مالی شراکت به صورت شفاف و منظم انجام شود. نگهداری دفاتر حسابداری، ثبت درآمد و هزینه‌ها و ارائه گزارش‌های دوره‌ای می‌تواند جلوی بسیاری از اختلافات را بگیرد. همچنین توصیه می‌شود حساب بانکی مشترکی افتتاح شود تا تمام مبادلات مالی از طریق آن صورت گیرد.

در نهایت، تقسیم سود و زیان باید به صورت کتبی، رسمی و امضاشده باشد. توافقات شفاهی در این زمینه به هیچ عنوان قابل استناد در محاکم قضایی نیستند. بنابراین، هرچه جزئیات تقسیم سود و زیان دقیق‌تر باشد، پایه‌های شراکت محکم‌تر خواهد بود.

۴. مسئولیت‌های شرکا در برابر مالک و اشخاص ثالث

در شراکت اجاره مغازه، مسئولیت‌های شرکا تنها به داخل گروه محدود نمی‌شود؛ بلکه در برابر موجر (صاحب ملک) و حتی مشتریان و اشخاص ثالث نیز مسئولیت‌های قانونی و مالی دارند. برای نمونه، اگر قرارداد اجاره به نام یکی از شرکا تنظیم شود، از نظر حقوقی او مستأجر اصلی محسوب می‌شود و در برابر مالک مسئول پرداخت اجاره‌بها خواهد بود. اما در عمل، همه شرکا باید سهم خود را بپردازند. به همین دلیل لازم است در قرارداد شراکت قید شود که تمامی تعهدات اجاره به‌طور مشترک بر عهده همه شرکا است.

از طرف دیگر، مسئولیت در برابر مشتریان نیز اهمیت دارد. فرض کنید مشتری کالایی خریداری می‌کند و با مشکل یا خسارتی مواجه می‌شود. در این حالت، همه شرکا مسئول جبران خسارت خواهند بود، مگر اینکه در قرارداد داخلی شراکت به‌طور خاص وظایف هر فرد مشخص شده باشد.

همچنین مسئولیت پرداخت قبوض، مالیات، عوارض شهرداری و هزینه‌های نگهداری مغازه باید در قرارداد روشن شود. اگر این موارد مبهم بمانند، ممکن است تنها یکی از شرکا مجبور به پرداخت شود و همین موضوع زمینه اختلافات جدی را فراهم می‌کند.

یکی دیگر از نکات مهم، مسئولیت‌های قانونی در قبال اداره اماکن و اتحادیه‌های صنفی است. معمولاً مجوز فعالیت به نام یکی از شرکا صادر می‌شود. بنابراین بهتر است توافق شود که در صورت تخلف یا بروز مشکل، مسئولیت آن فقط بر دوش یک نفر نباشد.

به‌طور کلی، تقسیم صحیح و شفاف مسئولیت‌ها در برابر مالک و اشخاص ثالث، پایه اصلی یک شراکت موفق و بدون تنش است.

۵. مشکلات رایج در شراکت اجاره مغازه و راهکارهای قانونی

هرچند شراکت در اجاره مغازه می‌تواند مزایای زیادی داشته باشد، اما اگر مدیریت درستی بر آن صورت نگیرد، مشکلات فراوانی به‌وجود خواهد آمد. یکی از رایج‌ترین اختلافات، مربوط به تقسیم سود است. بسیاری از شرکا بدون قرارداد مکتوب وارد شراکت می‌شوند و زمانی که درآمد افزایش می‌یابد، اختلاف بر سر سهم سود شکل می‌گیرد. راه‌حل این مشکل، تنظیم قرارداد دقیق با ذکر درصد سود هر شریک است.

مشکل دیگر، اختلاف بر سر مدیریت مغازه است. گاهی چند شریک همزمان قصد مدیریت دارند و این موضوع باعث ایجاد تنش در تصمیم‌گیری می‌شود. بهترین راهکار این است که از ابتدا یک نفر به‌عنوان مدیر مسئول معرفی شود و وظایف او مشخص گردد.

موضوع فسخ یا خروج یکی از شرکا نیز مشکل‌ساز است. اگر شرایط جدایی به‌طور واضح در قرارداد ذکر نشده باشد، ممکن است شریک خارج‌شونده یا باقی‌مانده با خسارت‌های مالی سنگینی مواجه شوند. درج بندهای مربوط به فسخ، انحلال یا انتقال سهم می‌تواند مانع بروز چنین مشکلاتی شود.

از دیگر معضلات رایج می‌توان به عدم پرداخت سهم اجاره توسط یکی از شرکا، تغییر کاربری مغازه بدون رضایت طرفین و نداشتن حساب و کتاب شفاف اشاره کرد. راه‌حل همه این مشکلات استفاده از قرارداد کتبی، حساب مشترک بانکی و گزارش‌های مالی دوره‌ای است.

در نهایت، اگر اختلافات به مرحله‌ای برسد که توافق دوستانه امکان‌پذیر نباشد، تنها راه مراجعه به داوری یا دادگاه خواهد بود. بنابراین توصیه می‌شود در قرارداد، مرجع حل اختلاف به‌طور دقیق مشخص گردد تا مسیر قانونی حل مشکل کوتاه‌تر و کم‌هزینه‌تر شود.

۶. اهمیت مشاوره حقوقی و تنظیم قرارداد اختصاصی

بسیاری از افراد به‌دلیل اعتماد بیش از حد به شریک خود یا ساده‌انگاری موضوع، بدون قرارداد یا با یک متن عمومی وارد شراکت می‌شوند. اما واقعیت این است که هر شراکتی، حتی بین نزدیک‌ترین افراد، بدون قرارداد اختصاصی و مشاوره حقوقی می‌تواند به اختلافات جدی منجر شود.

تنظیم قرارداد اختصاصی باعث می‌شود تمام جزئیات همکاری از ابتدا شفاف گردد؛ از سهم هر شریک گرفته تا نحوه تقسیم سود، مسئولیت‌ها، مدت قرارداد و شرایط فسخ. علاوه بر این، مشاور حقوقی می‌تواند مواردی را در قرارداد پیش‌بینی کند که معمولاً افراد عادی به آن توجهی ندارند.

مزیت دیگر مشاوره حقوقی، جلوگیری از بروز مشکلات قانونی در آینده است. برای مثال، ممکن است اجاره‌نامه اصلی به نام یک شریک باشد و سایرین از نظر قانونی حقی در برابر مالک نداشته باشند. یک وکیل با تجربه می‌تواند راه‌حلی ارائه دهد تا همه شرکا در برابر موجر دارای حقوق و تعهدات مشخص باشند.

از سوی دیگر، در صورت بروز اختلاف، اگر قرارداد به شکل تخصصی تنظیم شده باشد، حل‌وفصل مشکل سریع‌تر انجام خواهد شد. حتی می‌توان در قرارداد پیش‌بینی کرد که در صورت بروز اختلاف، یک داور مرضی‌الطرفین (مانند سامانه توافق) مسئول رسیدگی باشد تا نیاز به مراجعه طولانی به دادگاه کاهش یابد.

به طور خلاصه، هزینه‌ای که برای مشاوره حقوقی و تنظیم قرارداد اختصاصی صرف می‌شود، در مقایسه با خسارت‌های احتمالی آینده بسیار ناچیز است. بنابراین هر فردی که قصد شراکت در اجاره مغازه دارد، باید این موضوع را جدی بگیرد و بدون قرارداد حقوقی وارد همکاری نشود.

قرارداد مشارکت تجاری در اجاره مغازه، فروشگاه یا کارگاه

این قرارداد به استناد ماده ۱۰ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران تنظیم می‌گردد.
مطابق این ماده: «قراردادهای خصوصی نسبت به اشخاصی که آن را منعقد نموده‌اند، در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد نافذ است.»

بر اساس تفاهم کامل طرفین و ضمن عقد خارج لازم، توافق حاضر بین اشخاص ذیل منعقد می‌شود:

مشخصات طرفین قرارداد

طرف اول: آقای/خانم ………………… فرزند ……………… دارای شناسنامه شماره ………… صادره از ………… متولد ………… ساکن ………… تلفن …………

طرف دوم: آقای/خانم ………………… فرزند ……………… دارای شناسنامه شماره ………… صادره از ………… متولد ………… ساکن ………… تلفن …………

طرف سوم: آقای/خانم ………………… فرزند ……………… دارای شناسنامه شماره ………… صادره از ………… متولد ………… ساکن ………… تلفن …………

طرفین قرارداد متعهد و ملتزم می‌شوند کلیه مفاد این توافق‌نامه را رعایت کرده و بر اجرای دقیق آن پایبند باشند.

 

ماده ۱ – موضوع قرارداد

هدف این قرارداد، مشارکت برابر یا مطابق سهم تعیین‌شده میان طرفین جهت راه‌اندازی و بهره‌برداری از یک واحد تجاری اعم از مغازه، فروشگاه، کارگاه، فست‌فود، سوپرمارکت یا سایر کسب‌وکارهای مشابه است.

ماده ۲ – تابعیت قرارداد

تمامی آثار حقوقی این مشارکت تابع قوانین جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.

 

ماده ۳ – محل اجرای قرارداد

نشانی محل فعالیت در شهر …………، خیابان …………، پلاک ………… تعیین می‌شود و مرکز اصلی شراکت در همان محل خواهد بود.

 

ماده ۴ – مدت قرارداد

اعتبار این توافق از تاریخ ………… آغاز شده و تا مدت ………… سال کامل شمسی ادامه خواهد داشت.

 

ماده ۵ – سرمایه اولیه

کل سرمایه مشارکت معادل ………… ریال تعیین گردیده و توسط شرکا به صورت نقدی و مطابق سهم هر یک پرداخت می‌شود.

> یادآوری: در صورتی که هر یک از شرکا مبالغ متفاوتی سرمایه‌گذاری کنند، سهم آنان متناسب با آورده در قرارداد درج خواهد شد.

 

نمونه:

شریک اول مبلغ ………… ریال (به حروف: ………… ریال)

شریک دوم مبلغ ………… ریال (به حروف: ………… ریال)

شریک سوم مبلغ ………… ریال (به حروف: ………… ریال)

ماده ۶ – سهام طرفین

براساس سرمایه پرداختی، ارزش هر سهم ………… ریال تعیین و مجموع سهام معادل ………… سهم محاسبه می‌شود.

ماده ۷ – میزان سهم شرکا

شریک اول مالک ………… سهم است.

شریک دوم مالک ………… سهم است.

شریک سوم مالک ………… سهم است.

 

ماده ۸ – نحوه هزینه‌کرد سرمایه

شرکا توافق می‌کنند سرمایه پرداختی به شرح زیر هزینه شود:

شریک اول: مبلغ ………… ریال بابت اجاره مکان و مبلغ ………… ریال برای سایر ملزومات.

شریک دوم: مبلغ ………… ریال جهت تجهیزات و مبلغ ………… ریال بابت نیازهای دیگر.

شریک سوم: مبلغ ………… ریال برای خرید کالا یا مواد اولیه و مبلغ ………… ریال در بخش‌های مرتبط دیگر.

 

ماده ۹ – تقسیم سود و زیان

تمامی شرکا موظف‌اند سود و زیان حاصل از فعالیت را متناسب با سهم خویش پذیرا شوند. سود علی‌الحساب ماهانه پس از کسر هزینه‌ها به شکل زیر پرداخت می‌گردد:

سهم شریک اول: ………… ریال

سهم شریک دوم: ………… ریال

سهم شریک سوم: ………… ریال

تبصره: تقسیم سود قطعی هر سه ماه یک بار پس از بررسی دفاتر و تراز حساب‌ها انجام می‌شود.

 

ماده ۱۰ – تعهدات شرکا

۱. همکاری مستمر و مدیریت مداوم در کسب‌وکار.
۲. افتتاح حساب مشترک در بانک مورد توافق.
۳. تمرکز کلیه گردش مالی در حساب مشترک.
۴. خرید، فروش و توزیع کالا مطابق موضوع قرارداد.
۵. پرداخت هزینه‌های جاری و جانبی با توافق طرفین.
۶. انجام تعهدات مربوط به مالیات، بیمه و عوارض قانونی.
۷. حفاظت از اموال و دارایی‌های مشارکت.
۸. جلوگیری از سوءاستفاده، حیف و میل یا تصرف بیجا.
۹. بستن حساب‌ها و تنظیم ترازنامه در پایان هر سال.
۱۰. ارائه صورت موجودی و انبارگردانی ماهانه و سالانه.
۱۱. پرداخت سهم سود ماهانه و سالانه در قبال رسید کتبی.
۱۲. انجام تسویه‌حساب کامل در پایان مدت قرارداد.
۱۳. همکاری در انجام امور پیش‌بینی‌نشده جهت حسن اجرای قرارداد.

 

ماده ۱۱ – حق امضا

صدور چک‌ها صرفاً با امضای مشترک طرفین امکان‌پذیر است و برداشت از حساب مشترک به‌طور متفق انجام خواهد شد.

ماده ۱۲ – دفاتر حسابداری

تمامی عملیات مالی باید در دفاتر قانونی ثبت شود. دفاتر فاقد امضای طرفین در آغاز و پایان معتبر نخواهد بود.

ماده ۱۳ – ممنوعیت جعل

هرگونه تراشیدگی، پاک‌کردن یا الحاق در دفاتر مالی ممنوع است و تخلف محسوب می‌شود.

ماده ۱۴ – ممنوعیت انتقال

هیچ یک از شرکا حق انتقال حقوق یا واگذاری ملک مورد استفاده را بدون رضایت کتبی سایرین ندارند.

ماده ۱۵ – حق فسخ

چنانچه یکی از شرکا مدیریت محل کسب را برخلاف صرفه بداند، می‌تواند قرارداد را یک‌طرفه فسخ کرده و سایرین موظف‌اند ظرف دو ماه تسویه‌حساب نمایند.

ماده ۱۶ – محدودیت انتقال سهم

انتقال سهم‌الشرکه بدون رضایت کتبی سایر شرکا ممنوع است.

ماده ۱۷ – سقف تعهدات مالی

هیچ شریکی مجاز نیست بیش از سرمایه خود تعهد مالی ایجاد نماید.

ماده ۱۸ – تسویه پس از فسخ یا انقضا

پس از پایان قرارداد یا فسخ آن، شرکا مکلف به تسویه حساب کامل و تحویل سهم هر شریک هستند.

ماده ۱۹ – شرایط قوه قاهره

در صورت بروز حوادث غیرقابل پیش‌بینی نظیر زلزله یا سیل، طرفین موظف به اطلاع‌رسانی ظرف … روز و تلاش برای رفع مشکل خواهند بود.

ماده ۲۰ – تقسیم موجودی کالا

در پایان قرارداد، کالا و مواد اولیه موجود به نسبت مساوی یا مطابق سهم تقسیم می‌گردد.

ماده ۲۱ – تکالیف مالیاتی

پرداخت مفاصاحساب‌های مالیاتی و بیمه‌ای بر عهده همه شرکاست.

ماده ۲۲ – شرط داوری

چنانچه اختلافی میان طرفین ایجاد گردد، ابتدا تلاش خواهند کرد از طریق مذاکره مستقیم به توافق برسند. در صورت عدم حصول نتیجه، موضوع به سامانه جامع توافق (www.Tavafough.com) به نمایندگی علی پارسا با شماره تماس 09129274991 ارجاع می‌شود. نظر داور در این سامانه برای طرفین لازم‌الاتباع، قطعی و غیرقابل اعتراض در مراجع قضایی خواهد بود.

ماده ۲۳ – تمدید قرارداد

تمدید قرارداد تنها با توافق کتبی تمامی شرکا امکان‌پذیر است.

ماده ۲۴ – فوت شریک

در صورت فوت یکی از شرکا، قرارداد وی از تاریخ فوت فسخ و سایر شرکا موظف به تسویه با ورثه هستند.

ماده ۲۵ – جبران خسارت

هرگونه خسارت ناشی از تقصیر یا سهل‌انگاری شریک بر عهده شخص خاطی است.

مواد ۲۶ تا ۲۹ – سایر شروط

(محل درج توافقات تکمیلی طرفین)

ماده ۳۰ – نسخ قرارداد

این قرارداد در سه نسخه متحدالمتن و معتبر تنظیم و پس از امضای تمامی طرفین لازم‌الاجرا خواهد بود.